Rynek pracy to system naczyń połączonych. Wiele wpływów działających jak faktor zmian przekłada się na efekty obserwowane w realnym życiu. Czy nowy Ład wpłynie na rynek Pracy w Polsce? Jeśli tak nie będzie to znaczy, że wszystko to sen i bajka, w której można wpisać dowolny ciąg dalszy, lub szczęśliwe zakończenie.
Rynek pracy w Polsce działa w sprzężeniu z innymi typami rynków. Trzeba o tym pamiętać. Naruszenie, równowagi w każdym z ogniw łańcucha powoduje ruchy w innych miejscach, których jest wiele.
Struktura rynku pracy obejmuje w warunkach rozwiniętej gospodarki rynkowej kilka podstawowych elementów:
a) fundusz zabezpieczenia zasiłków dla bezrobotnych
b) system szkolenia kadr
c) system rekrutacji biorący pod uwagę powyższy punkt
d) zasady polityki dotyczące rynku pracy
e) system przekwalifikowania
f) system podnoszenia kwalifikacji
g) giełda umieszczająca oferty pracy w Polsce
h) regulacja prawna zatrudnienia.
Na każdym rynku reguły są podobne. Rynek pracy nie jest odosobnionym poletkiem jeśli o to chodzi. Spotykają się na nim po jednej stronie sprzedający, a po drugiej kupujący. Towarem jest czas i umiejętności. Sprzedawcy to pracownicy. Oni oferujący swoją siłę roboczą i zdolność do pracy. Kupujący to pracodawcy. Oni natomiast samodzielnie decydują, ilu i jakich pracowników potrzebują.
Jak na każdym rynku i tutaj obowiązuje prawo podaży i popytu. I prawo popytu i podaży kształtuje ceny to znaczy przekłada się na płace. Na rynku pracy następuje selekcja. Wybiera się tam w pierwszej kolejności najbardziej przedsiębiorczych. I oczywiście uzdolnionych jeśli potrafią to udowodnić, czyli być przedsiębiorczy. Ale jednocześnie przyczynia się do stworzenia związku między wkładem każdego zainteresowanego wejściem a uzyskanym wynikiem w rankingu.
Relacje rynkowe związane z konkurencyjnością pokazują procesy, które stale zachodzą w społeczeństwie i determinują jego postęp. Przez rynek pracy przechodzą, trzy związane ze sobą prądy:
— kreacja zmian gospodarczych
— rozwój kadry pod kątem przydatności dla rynku pracy
— rozwój stosunków społecznych
Stanowią one podstawę postępu. A zarazem sa podwalina podmiotowości. Siła robocza jest towarem szczególnego rodzaju. Jej twórcze cechy determinują skuteczność gospodarki. Jej możliwości tworzą wysokiej jakości towary i usługi. Dlatego przygotowanie i wprowadzenie na rynek pracy wykształconej i twórczo aktywnej kadry i zapewnienie jej mobilności jest faktorem pozytywnych zmian na przyszłość.
Im wyższy ogólny poziom rozwoju gospodarki, tym bardziej złożone zadania muszą być rozwiązywane. Zarazem rośnie zapotrzebowanie na siłę roboczą o wyższych kwalifikacjach. Należy to powtórzyć jeszcze raz dobitnie. Siła robocza jest towarem szczególnego rodzaju. I nie należy spuszczać z celu humanistycznego podejścia do każdej sprawy z tym związanej. Dominująca wspólnota interesów wytwórców i konsumentów jest najważniejszą cechą społeczną i ekonomiczną każdej normalnej gospodarki. Pisząc normalnej mam na myśli jedynie gospodarkę rynkową, która nie ma alternatywy.
Ostatecznym celem rynku pracy jest, po pierwsze, zaspokojenie interesów zawodowych i życiowych ludności aktywnej zawodowo. Umowa społeczna zawiera dbałość o redystrybucję środków, w tym ochronę socjalną. Kolejno, zapewnienie gospodarce niezbędnej kadry do niezaburzonego działania. Także osiągnięcie możliwie pełnego i nieprzerwanego zatrudnienia dla każdego pragnącego takiego właśnie stanu.
Pracownicy najemni to wolni obywatele pełnosprawni, dla których zatrudnienie jest głównym źródłem środków utrzymania i reprodukcji indywidualnej. Dlatego dbanie o niezakłócony proces zatrudnienia powinno być priorytetem dla ustawodawczej roli państwa, ponieważ utrzymuje morale społeczeństwa na najwyższym z możliwych poziomie. Optymalizowanie zakłóceń powinno być celem samym w sobie dla administracji państwowej. Te działania mogą wesprzeć tworzenie nowych miejsc pracy. Pracodawcy zbudowani pozytywnym przykładem podążą za polityką państwa, gdyż owoce ich pracy nie będą zagrożone.
Rozwojowi stosunków rynkowych towarzyszy powstanie instytucji działających w imieniu pracowników i broniących ich interesów. Dlatego tak ważna jest rola zdrowych związków zawodowych. Najbardziej masową organizacją pracowników są związki zawodowe. Choć niestety centrale związkowe nie mają zbyt dobrych notowań. Wiąże się to z zależnością od politycznych wpływów i częściowej podległości względem pracodawcy.
Skuteczne funkcjonowanie rynku jest niemożliwe bez stworzenia odpowiednich warunków ekonomicznych. Zdrowy system podatkowy jest tu fundamentem struktury. Bez prowadzenia aktywnej polityki zatrudnienia, opracowywania i wdrażania państwowych i regionalnych programów promocji zatrudnienia nie może być mowy o rozwoju i równowadze. Do normalnego funkcjonowania rynku potrzebne są akty prawne, normy i zasady. Potrzebne są by regulowałyby relacje między podmiotami rynku. Jasno określały ich prawa i wyrównywały szanse.
Koniunktura na rynku pracy to element dość chwiejny i zarazem niespójny.
